آموزش آناتومی رحم و هیسترکتومی

• سجاد فتح‌الهی
• آناتومی, تکنولوژی جراحی, زنان و زایمان

فیلد زنان از جمله فیلدهایی هست که جراحیاش تو اتاق عمل خیلی رایجه اما منابع آموزشیش کمه
با این ویدیو شروع کردیم و امیدوارم به زودی بتونیم این فیلد رو تموم کنیم.
این ویدیو شامل
آناتومی کامل رحم
آناتومی تخمدان ها
لوله های فالوپ
لیگامان های رحمی
شریان ها ورید ها و ..
بعد رفتیم سراغ کلیه نکات جراحی هیسترکتومی
انواع هیسترکتومی
اپروچ ها و تفاوت های اونها با هم
و عوارض و پروسه جراحی
بعداز این ویدئو انواع جراحی های هیسترکتومی رو میذارم.

پایه همه عملای جراحی زنان این آموزشه، و توصیه میکنم قبل از شروع فیلد زنان اونو کامل ببینید.

((شرح عمل در پایین متن))

مشاهده در آپارات

مشاهده در یوتیوب

آناتومی رحم و هیسترکتومی :
آناتومی کلی

✓رحم شامل سه بخش است :
Body
Fundus
Servix : external os , internal os , servical canal , isthmus

✓ لوله های فالوپ : fallopian tube یا ovo duct یا همان سالپنژ که مستقیما به تخمدان متصل نیست و خود شامل چهار قسمت است :

ovarian femberian : حالت انگشتی یا
شیپوری در مقابل تخمدان ها قرار گرفته است
infundibulum
ampul بیش ترین احتمال لقاح در این قسمت است
isthmus قسمت تنگی لوله فالوپ

نکته : حاملگی های خارج رحمی ممکن است در هر بخشی از لوله های رحمی رخ بدهد .

سالپنژکتومی : به معنی برداشت لوله از ناحیه ایستموس تا انتها

اوفورکتومی : به معنی برداشت تخمدان ها . ریسک کیست تخمدان ها زیاد و نسبتا شایع است . درد کیست تخمدان مشابه درد آپاندیس است .

نکته : پریتوئن کل رحم را در بر نگرفته است و فقط روی پریتوئن است.
در هیسترکتومی آناتومی لیگامان ها خیلی مهم است . اصلی ترین و بزرگ ترین لیگامان رحمی لیگامان پهن یا broad است که از پریتوئن منشا گرفته و با تغییر ماهیت نهایتا لیگامان پهن رحمی را به وجود آورده و خودش منشا بسیاری از لیگامان های رحمی است . این لیگامان شامل دو لایه partial و visceral است و از بینشان عروق عبور میکند .

نکته : لیگامان پهن از بالا در نزدیکی سالپنژ تبدیل به مزوسالپنژ شده است که خونرسانی سالپنژ را انجام میدهد و اگر بخواهیم عمل tl انجام دهیم باید مزوسالپنژ را کات کنیم . لیگامان پهن در قسمت تحتانی مزومتریوم mesometrium را میسازد که به رحم خون میدهد و در هیسترکتومی کات میشود .
لیگامان ovarian ligament : تخمدان ها را به دیواره رحم متصل میکند .

لیگامان suspensory ligament : این لیگامان لوله فالوپ و تخمدان را معلق نگه داشته است . همراه عروق دور لایه لیگامان پهن افتاده است و تخمدان را توی هوا به صورت معلق نگه داشته است .

لیگامان راند : منشا آن لیگامان پهن است و از شاخه های لوله فالوپ به سمت بالا و جلو آمده و توی کانال اینگوینال افتاده و تا لابیا ماژور ادامه دارد .

لیگامان cardinal یا transvers : به صورت عرضی رحم را به لگن متصل میکند .

لیگامان uterosacral : رحم را با ساکروم متصل میکند .

نکته : از بهم پیوستن دو لیگامان cardinal و uterosacral به هم حالت رینگ دور سرویکس ایجاد کرده که به آن فاشیا اطراف سرویکس یا pricervical facia گفته میشود .

نکته : pouch of douglas فضایی بین رحم و رکتوم است که دورش را لیگامان یوتروساکرال احاطه کرده است و در لاپاروسکوپی میتوان تروکار هوا را در این ناحیه تعبیه کرد .

خونرسانی رحم : شریان کامن ایلیاک آرتری یک شاخه با نام یوترین آرتری دارد که به رحم خونرسانی میکند .
تخمدان مستقیما از آئورت خون میگیرد در واقع از شاخه ای از آئورت که در ساسپنسوری لیگامنت قرار گرفته است . این شاخه بعد از تخمدان در ادامه به رحم میرسد و با یوترین آرتری آناستاموز میدهد و مجموعا با هم به رحم خونرسانی میکنند و به این علت رحم در مجموع عضو پر خونی است . خصوصا در اطراف رحم که که محل خونرسانی است در برش ها خصوصا برش سزارین باید به آناتومی عروق دقت کرد .

نکته بسیار مهم :
رحم در جلوی مثانه قرار گرفته است . حالب از زیر شریان و ورید یوترین عبور میکند . به آن پل روی آب گفته میشود . در هیسترکتومی خیلی مهم است که آسیب نبیند . قسمتی که شریان اکسترنال ایلیاک و اینترنال ایلیاک از هم جدا میشوند biforcation نام دارد که از این ناحیه حالب عبور میکند و در این نقطه هنگام سالپنژکتومی و افورکتومی حالب آسیب پذیر است .
ورید تخمدان چپ به ورید رنال میریزد و ورید تخمدان راست اینفریور وناکاوا ivc میریزد .

شناسایی حالب از ورید :

دانش آناتومیک : شریان و ورید از روی حالب رد میشوند .
کلمپ را به نزدیک ترین قسمت به رحم بزنیم ‌.
حالب حرکات پریستالتیک دارد و قابل مشاهده است .
روی حالب عروق خونریزی دهنده قابل مشاهده است که روی شریان و ورید نیست .
حالب سفید و براق است اما شریان و ورید به علت خونرسانی تیره تر هستند .
حالب فاقد ضربان است اما ضربان شریان قابل لمس است .

اندیکاسیون ها :
کنسر مخصوصا در ناحیه سرویکس ، میوم اگر به تعداد زیاد باشد ، پرولاپس های رحمی ، خونریزی های شدید

انواع هیسترکتومی

توتال : شامل برداشت فوندوس ، بادی و سرویکس رحم است .
ساب توتال یا پارشیال : برداشت فوندوس و بادی به همراه بخشی از سرویکس
رادیکال : برداشت فوندوس ، بادی ، سرویکس و قسمتی یا تمام واژن
رادیکال مدیفای : در واقع برداشتن تمام ساختار های برداشت رادیکال و سالپنژکتومی و اوفورکتومی به همراه بخشی از لیگامان پهن از اطراف است .

اپروچ ها :

transvaginal : بهترین روش با مزایای انسزیون کوچک ، بستری کوتاه ،و ذیکاوری کوتاه مدت و به صورت کلی بهترین روش است .

abdominal : انسزیون بزرگ ، بستری طولانی و ریکاوری طولانی است

laparascopy : انسزیون کوچک‌ ، بستری کوتاه و ریکاوری کوتاه مدت

در رابطه با اپروچ :
بهترین اپروچ برای افراد چاق روش واژینال است .

افراد با مشکلات قلبی ، پریتونیت ، اختلالات خون و کواگولاسیون اپروچ لاپاراسکوپیک کانتراندیکاسیون است .

بهترین اپروچ در کنسرهای خوش خیم واژینال است .

در بدخیمی ها و رحم های بزرگ اندیکاسیون اصلی ابدومینال است .

در اپروچ واژینال کمترین احتمال آسیب به حالب را داریم .

در اپروچ رادیکال کلاسیک و مدیفای بیشترین احتمال آسیب به حالب را داریم .

نکته اینکه در انتخاب اپروچ تبحر جراح هم مطرح است ‌.

نکته : در هیسترکتومی مثانه باید به وسیله سوند تخلیه باشد وگرنه ممکن است آسیب ببیند .

نکته : بین رحم و مثانه لیگامانی به نام یوترووزیکال قرار گرفته است . هنگام برش سزارین هم پریتوئن بین مثانه و رحم و هم این لیگامان کات میشوند .

نکته : در هیسترکتومی کلمپ ها به شدت نزدیک به رحم زده میشوند تا کمترین احتمال آسیب به حالب را داشته باشیم .

نکته : در اپروچ ابدومینال لیگامان ها از بالا به پایین شامل : راند ، لوله فالوپ بعد ovarian ، یوتروساکرال ، و کاردینال لیگیت میشوند . اما در اپروچ واژینال لیگامان ها از پایین به بالا عکس ترتیب فوق کات میشوند .

عوارض :
آسیب به مثانه ، فیستول مثانه به واژن ، آسیب به اخشا شکم ، عدم کارکرد مثانه یا disfunction

نکته : یک عصب از پشت رحم به سمت سرویکس می آید و به مثانه عصب دهی میکند که اگر آسیب ببیند مثانه disfunction میشود که بیشتر در رادیکال مدیفای این اتفاق میفتد .
زهرا صدری

سجاد فتح‌الهی وب‌سایت

با سلام؛ بنده سجاد فتح‌الهی کارشناس ارشد اتاق عمل هستم. سوالی داشتید لطفا توی کامنت ها بپرسید،قطعا پاسخ خواهم داد. استفاده از همه مطالب وبسایت با ذکر منبع "رایگان".